Zona, özellikle ileri yaş gruplarını etkileyen, ağrılı ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir sağlık sorunudur. Çoğunlukla suçiçeği geçiren bireylerde, virüsün vücutta inaktif kalıp yeniden aktif hale gelmesiyle ortaya çıkar. Güven Hastanesi Erişkin Aşı Polikliniği Sorumlu Hekimi Uzman Dr. İrem Altunoluk, özellikle 50 yaş üzeri kişilerde zona hastalığına yakalanma oranlarında dramatik bir artış gözlendiğini belirterek hastalıktan korunma yöntemlerini ve zona aşısı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Zona Nedir?
Zona (herpes zoster), suçiçeği virüsünün (varicella zoster) yeniden aktifleşmesiyle oluşan bir enfeksiyondur. Vücutta genellikle tek taraflı olarak ortaya çıkan döküntüler ve şiddetli sinir ağrısıyla kendini gösterir. Ortalama her 100 kişiden 3-4’ünde görülen bu hastalık, özellikle 50 yaş üzerindeki bireylerde daha sık görülür. Araştırmalar, 60 yaşına kadar bir kişinin zona geçirme riskinin %25, 85 yaşına kadar ise %50 olduğunu ortaya koyuyor. Yaş ilerledikçe hem hastalığın sıklığı hem de komplikasyon riski artıyor. Özellikle postherpetik nevralji (PHN) adı verilen uzun süreli ve şiddetli sinir ağrısı, zonanın en yaygın komplikasyonlarından biridir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.
Zona Aşısı Nedir? Rekombinant Zona Aşısı Neden Önemli?
Son yıllarda geliştirilen yeni nesil rekombinant zona aşısı, hem hastalığın sıklığını hem de PHN gibi komplikasyonların görülme riskini önemli ölçüde azaltmada büyük bir adım olarak öne çıkıyor. Araştırmalara göre bu aşı, 50-69 yaş arasındaki bireylerde zona hastalığını önlemede yüzde 97, 70 yaş ve üzerindeki bireylerde ise %91 oranında etkili. PHN’ye karşı koruyuculuk oranı ise 50-59 yaş arasında yüzde 91, 70 yaş ve üzeri grupta yüzde 89 olarak bildiriliyor.
Rekombinant zona aşısı, 2017 yılında Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmış ve Aşı Uygulamaları Danışma Komitesi (ACIP) tarafından 50 yaş üzeri bireyler için önerilmiştir. İki doz halinde yapılan bu aşı, kişinin daha önce zona geçirip geçirmediğine bakılmaksızın uygulanabiliyor.
Aşı Kimler İçin Uygun?
Zona aşısı, sağlıklı bireyler için de tavsiye edilmektedir. Bu aşı, sadece hastalıktan korunmayı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda komplikasyonların şiddetini de azaltarak kişinin yaşam kalitesini artırır. Özellikle aşağıdaki gruplar için aşılanma önerilir:
- 50 yaş ve üzerindeki sağlıklı kişiler.
- Daha önce zona geçirmiş olan kişiler.
- Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler.
Aşının Yan Etkileri
Rekombinant zona aşısı genellikle hafif ve geçici yan etkilere neden olur. Aşı yapılan bölgede kızarıklık, hafif şişlik ve ağrı gibi yan etkiler görülebilir. Nadir durumlarda baş ağrısı, kas ağrısı, hafif ateş ve bulantı gibi şikayetler de oluşabilir. Ancak bu belirtiler kısa süre içinde kaybolur ve hastalığın neden olacağı ağrı ve komplikasyonlarla kıyaslandığında oldukça hafif kalır.
Zona Hastalığından Korunmak Mümkün
Zona, yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilen bir hastalık olmasına rağmen, günümüzde etkili bir şekilde önlenebilmektedir. Rekombinant zona aşısı, özellikle 50 yaş üzerindeki bireyler için güçlü bir koruma sunar. Sağlığınızı korumak ve zona riskini azaltmak için, hekiminize danışarak aşılanma hakkında bilgi alabilirsiniz. Unutmayın, erken önlem almak hem sizi hem de sevdiklerinizi koruyabilir.
